Sıfır Atık Sistemi Nasıl Kurulur?

Sıfır Atık Sistemi, çevresel performansın iyileştirilmesine katkı sağlamasının yani sıra organizasyonlar için yeni bir değer oluşturmaktadır. Yapının toplum nezdinde değerini arttırırken, tüketim bilinci oluşturması ve döngüsel ekonomiye yönlendirmesi sayesinde de maliyetlerin azaltılması noktasında rol oynayabilmektedir. Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından bu sistemin Sıfır Atık Yönetmeliği ile yaygınlaştırılması ve sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi hedeflenmektedir.

1- Çevre İzin ve Lisansı

Öncelikle sıfır atık sisteminin belgelendirilebilmesi için, bina ve yerleşkenin çevre mevzuatı doğrultusunda yükümlü olduğu izin ve lisans çalışmalarını yerine getirmiş olması gerekmektedir.

2- Geri Dönüştürülebilir Atıklar

Geri dönüştürülebilir ambalaj atıkları; kağıt, cam, metal ve plastik atıkları diğer atıklardan ayrı biriktirilmelidir. Bu ambalaj atıkları, atığın oluştuğu alana göre kendi içinde de ayrıştırılabilir. Örneğin; kağıt ambalajın yoğun çıktığı alanlarda ya da ambalaj atığı toplama ayırma faaliyetini yapan tesislerin bu atıkları oluştuğu noktadan ayrı toplamasının mümkün olduğu yerlerde, ambalaj atıkları kendi içinde de türlerine göre ayrı toplanabilirler. Ambalaj atıkları sıfır atık sisteminde mavi renk ile kodlanmıştır.

3- Tehlikeli Atıklar ve Elektronik Atıklar

Atık piller, bitkisel atık yağlar diğer bir deyişle kızartmalık yemek yağları tehlikeli atık olarak sınıflandırılmaktadır. Günlük hayatta oluşan birçok elektrikli ve elektronik eşya da tehlikeli atık sınıfına girmektedir. Bu tehlikeli atıkların da geri kazanılabilir atıklardan ve evsel atıklardan ayrı toplanması gerekmektedir. Tehlikeli atıklar için kırmızı renk kullanılabilir.

4- Tıbbi Atıklar

Sağlık müdahale birimi, reviri olan bina ve yerleşkelerde tıbbi atıkların da ayrı toplanması gerekmektedir. Kesici-delici tıbbi atıklar için özel olarak piyasada bulunan sharp-box, kesici-delici olmayan tıbbi atıklar için de tıbbi atık poşetleri kullanılmalıdır. Tıbbi atıklar için turuncu renk kullanılabilir.

5- Biyobozunur Atıklar

Bina ve yerleşke içinde biyobozunur atıkların yoğun oluştuğu noktalarda; özellikle mutfak, çay ocağı, kafeterya, yemekhane gibi alanlarda biyobozunur atıklar ayrı olarak toplanmalıdır. Biyobozunur atıklardan kompost atığın üretildiği binada ve yerleşkede de yapılabilir. Atığın oluştuğu noktada kompost üretilmesinin uygun olmadığı ya da tercih edilmediği durumlarda da, izinli olan kompost veya biyometanizasyon tesislerine gönderilebilir. Kompost sonucu oluşan malzemeler bitkiler için toprağa katkı olarak kullanılabilir. Biyometanizasyon tesisleri ise, biyobozunur atıklardan enerji elde etmektedirler, atığın kalan kısmını ise gübre üretim faaliyetlerinde kullanmaktadırlar. Biyobozunur atıklar için kahverengi kullanılabilir.

6- Bilgilendirme Yazıları ve Görselleri

Geri dönüştürülebilir atıklar, tehlikeli ve tıbbi atıklar, elektronik atıklar, biyobozunur atıklar için sıfır atık sisteminin öngördüğü renk kodları kullanılmalıdır. Aynı zamanda ayrı toplama noktalarında da atığın doğru toplama noktasına atılması için bilgilendirme yazıları ve görsellerinin bulundurulmalıdır.

7- Biriktirme Ekipmanları

Biriktirme ekipmanlarının hacimleri, sayıları ve özellikleri toplanacağı atığın özelliğine ve miktarına uygun olmalıdır. Örneğin; kağıt atığının yoğun oluşabileceği alanlarda, daha sık kağıt atığı toplama istasyonları oluşturulabilir. Koku oluşturabilecek biyobozunur atıklar için planlanan toplama ekipmanlarının kapağı kapalı tercih edilmelidir ve sık sık boşaltılmalıdır.

8- Geçici Depolama Alanları

Ayrı toplanan atıkların bina ve yerleşkeden uzaklaştırılıncaya kadar bekletileceği geçici depolama alanları oluşturulmalıdır. Geçici depolama alanında bekletilen bu atıklar, lisanslı toplama/geri kazanım tesislerine gönderilmelidir.

9- Eğitim ve Bilinçlendirme Çalışmaları

Bina ve yerleşke içinde oluşturulan bu sıfır atık sistemi için, atığın toplayıcıları ve sistemin yöneticileri başta olmak üzere tüm katılıcımlar için eğitimler ve bilinçlendirme organizasyonları düzenlenmelidir. Sistemin devamlılığını getirecek olan atık oluşturan kişiler olduğu için tüm katılımcıların sistem hakkında bilgilendirilmesi sürdürülebilir bir sistem kurulmasına katkı sağlayacaktır.